BS Nguyễn Minh Dũng
Quy tắc đạo đức trong y học thể thao (Code of Ethics in Sport Medicine) bao gồm các nguyên tắc và giá trị hướng dẫn hành vi của các chuyên gia y tế (gọi tắt là chuyên gia) khi làm việc với các vận động viên. Các quy tắc đạo đức này giúp đảm bảo các vận động viên được chăm sóc y tế chất lượng, đồng thời bảo vệ các quyền và phúc lợi của họ. Đây là vấn đề rất cơ bản đã được các hiệp hội y học thể thao và liên đoàn trên thế giới áp dụng.
Các nội dung chính về quy tắc đạo đức trong y học thể thao bao gồm:
- Tự chủ của người bệnh hay vận động viên (Patient autonomy):
Các chuyên gia phải tôn trọng quyền của vận động viên và giúp họ đưa ra quyết định sáng suốt về việc chăm sóc y tế. - Bảo mật về thông tin cá nhân (Confidentiality):
Các chuyên gia phải duy trì sự bảo mật thông tin y tế của vận động viên và bảo vệ quyền riêng tư của họ. Tính bảo mật này bị ảnh hưởng bởi quy định của pháp luật ở nước sở tại. - Trình độ chuyên môn (Competence):
Các chuyên gia phải có kiến thức và kỹ năng cần thiết để cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế chất lượng cao cho các vận động viên. - Tính chuyên nghiệp (Professionalism):
Các chuyên gia phải quyết định và hành động một cách vô tư, đảm bảo tính chính trực và tránh bất kỳ hành động nào có thể làm tổn hại đến danh tiếng nghề nghiệp hoặc lợi ích của các vận động viên. - Thực hành dựa trên bằng chứng (Evidence-based practice):
Các chuyên gia cần đưa ra quyết định y tế dựa trên chứng cứ khoa học tốt nhất hiện có và tránh dựa vào bằng chứng mang tính giai thoại hoặc phương pháp điều trị chưa được chứng minh. - Hợp tác (Collaboration):
Các chuyên gia y học thể thao cần hợp tác với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe, huấn luyện viên và chuyên gia thể thao khác để đảm bảo các vận động viên được chăm sóc y tế toàn diện và chuẩn xác. - Tính trách nhiệm với vận động viên (Responsibility to the athlete):
Các chuyên gia y học thể thao cần ưu tiên các quyền, phúc lợi và luôn hành động vì lợi ích tốt nhất của các vận động viên. - Tôn trọng vận động viên (Respect for the athlete):
Các chuyên gia y học thể thao phải tôn trọng phẩm giá và quyền của các vận động viên, đồng thời tránh tối đa mọi hành động có thể gây tổn hại đến này. - Mối quan hệ Vận động viên - Chuyên gia (The Athlete-Physician Relationship):
Chuyên gia không được để sự phân biệt tôn giáo, quốc tịch, chủng tộc, đảng phái hoặc địa vị xã hội xen vào giữa nhiệm vụ của mình và vận động viên.
Mối quan hệ này dựa trên sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau. Tuân thủ các nguyên tắc tự chủ, bảo mật, năng lực, tính chuyên nghiệp, thực hành dựa trên bằng chứng, hợp tác, trách nhiệm và tôn trọng bệnh nhân có thể giúp đảm bảo duy trì mối quan hệ giữa vận động viên và bác sĩ và vận động viên nhận được dịch vụ chăm sóc y tế chất lượng cao nhất. - Sự đồng ý (Informed consent):
Quy tắc đạo đức trong y học thể thao nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có được sự đồng ý của các vận động viên trước khi thực hiện bất kỳ thủ thuật hoặc điều trị y tế nào. Điều này có nghĩa là các vận động viên phải được thông báo đầy đủ về những rủi ro và lợi ích của một phương pháp điều trị cụ thể và cần đạt được sự đồng ý của họ trước khi việc điều trị có thể được thực hiện. - Xung đột lợi ích (Conflicts of interest):
Quy tắc đạo đức cũng đề cập đến các vấn đề liên quan đến xung đột lợi ích, xảy ra khi một chuyên gia có các lợi ích hoặc nghĩa vụ bị xung đột có thể ảnh hưởng đến khả năng cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế một cách khách quan cho các vận động viên. - Đạo đức hành nghề y khoa (Medical ethics):
Quy tắc đạo đức trong y học thể thao cũng bao gồm các vấn đề liên quan đến đạo đức y tế, chẳng hạn như sự đồng ý (informed consent), quyền tự chủ của bệnh nhân và quyền riêng tư của bệnh nhân. Các chuyên gia phải tuân thủ các nguyên tắc này để đảm bảo rằng họ cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế chất lượng cao cho các vận động viên một cách có đạo đức.
Trên đây là một số chủ đề chính được đề cập trong quy tắc đạo đức trong y học thể thao và chúng rất cần thiết. Việc tuân thủ các nguyên tắc này giúp đảm bảo rằng các vận động viên nhận được dịch vụ chăm sóc y tế chất lượng cao nhất và tính toàn vẹn của y học thể thao được duy trì thông qua đó. Hy vọng trong tương lai Việt Nam sẽ có một bộ quy tắc về đạo đức để tạo thêm sự thuận lợi cho việc thực hành trong lĩnh vực y học thể thao.
Nguồn tham khảo
- https://www.fsem.ac.uk/standards-publications/professional-code/
- Code of Ethics. Swedish Society of Sports Medicine.
- Hodge KP. Character building in sport: fact or fiction? New Zealand Journal of Sports Medicine 17(2):23-25, 1989.
- Code of Ethics. Sports Medicine Australia.
- https://www.fims.org/about/code-ethics/
