Y học thể thao (Sports Medicine) là một nhánh của y học và là lĩnh vực mà nhiều chuyên gia sẽ làm việc cùng nhau để phát hiện và điều trị các dạng bệnh tật và chấn thương trong thể thao.
“Sports medicine specialists include a broad range of professions”
Dù có sự khác nhau giữa các quốc gia về chương trình huấn luyện Y học thể thao thì họ luôn hướng đến một mục tiêu: ngăn ngừa và cải thiện chức năng vùng bị tổn thương cho vận động viện hay người chơi thể thao đảm bảo học= có thể quay lại cuộc sống thường ngày hoặc tiếp tục thi đấu.
“All sports medicine specialists have one main goal in mind, and that is preventing future injuries and to improve the function of that area to return to everyday life.”
Và hầu hết ở các nước như UK, US hay Singapore chứng nhận hành nghề về Y học thể thao sẽ được cấp bởi Hiệp hội Chuyên gia:
- UK: British Association of Sport and Exercise Medicine
- US: American College of Sports Medicine
- Singapore: Sports Medicine Association Singapore (SMAS)
Vương Quốc Anh (United Kingdom – UK) khá nổi tiếng với các bộ môn thể thao và cũng là khu vực có nhiều đóng góp quan trọng trong việc mở đầu và phát triển lĩnh vực Y học thể thao trên toàn cầu.
Ở UK, có hai dạng chuyên gia về Y học thể thao thường gặp nhất:
- Sport and Exercise Medicine Consultant (Chuyên gia y học thể dục thể thao)
- Orthopedic Sport Medicine Consultant (Chuyên gia phẫu thuật chỉnh hình trong thể thao)
1. Chuyên gia y học thể dục thể thao (Sports and Exercise Medicine _SEM Consultant)
Ở Vương Quốc Anh (United Kingdom), chương trình huấn luyện sẽ được bắt đầu sau khi đã hoàn thành tốt nghiệp y khoa kèm 2 năm làm việc cơ bản và đã hoàn thành một phần chương trình huấn luyện của một trong ba chương trình sau:
- GP – Bác sĩ gia đình: 3 năm
- Acute Care Common Stem Emergency Medicine/ Emergency Medicine – Y học khẩn cấp hoặc cấp cứu: 3 năm
- Internal Medicine – Nội khoa: 2 năm
Sau khi hoàn thành SEM, các kỹ năng chuyên biệt chuyên gia này có thể thực hiện bao gồm:
- clinical history and physical examination (thăm khám)
- musculoskeletal injections, often ultrasound-guided (tiêm gân khớp +/- dưới hướng dẫn siêu âm)
- biomechanics and gait assessment (đánh giá cơ sinh học và dáng đi)
- musculoskeletal ultrasound (siêu âm xương khớp)
- compartment pressure measurements (đo áp lực khoang)
- spinal injection skills (tiêm cột sống)
- cardio-pulmonary exercise testing (đánh giá chức năng tim phổi)
- Physical Fitness and anthropometric assessment (đánh giá sức khỏe thể chất và nhân trắc)
- physical activity programmes and exercise referral (chương trình vận động và bài tập)
Các chuyên gia từ lĩnh vực khác có thể tham gia vào chương trình huấn luyện chuyên sâu từ hiệp hội để lấy kèm một chứng nhận về SEM như:
• Rheumatology • Rehabilitation Medicine • General Practice • Public Health Medicine • Orthopaedic Surgery • Accident and Emergency Medicine • General Medicine • Paediatrics • Geriatric Medicine • Neurology • Radiology
(Sport and Exercise Medicine Training Curriculum Implementation August 2021 https://www.gmc-uk.org/-/media/documents/sport-and-exercise-medicine-2021-curriculum-final-eb_pdf-86495295.pdf)
2. Chuyên gia phẫu thuật chỉnh hình trong thể thao (Orthopedic Sport Medicine Consultant)
(https://en.wikipedia.org/wiki/Orthopaedic_sports_medicine)
“Orthopedic Sports Medicine is a subspecialty of orthopedic medicine and sports medicine.”
Phẫu thuật chiếm một vai trò rất quan trọng trong việc điều trị các trường hợp cần can thiệp về phục hồi các cấu trúc và chức năng trong các chấn thương hoặc dị dạng chuyên biệt của các vận động viên.
Chuyên gia này đầu tiên cần hoàn thành chương trình huấn luyện về chấn thương chỉnh hình:
Sau đó sẽ tham gia vào fellowship để thực hành về các dạng phẫu thuật chuyên biệt trong thể thao hoặc các chương trình của SEM để nắm các vấn đề của y học thể thao từ đó có thể thực hành phẫu thuật cho các vận động viên một cách an toàn và hiệu quả.
Trên đây là một vài ý quan trọng về các định nghĩa trong lĩnh vực y học thể thao.
